کد مطلب:11995 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

نظر قرآن دربارة روابط زن و مرد چيست؟ آيا هم كلام شدن و صحبتهاي روزانه هم با نامحرم اشكال دارد؟

يكي از نعمتهايي كه خداوند متعال از طريق مكتب اسلام به بشر عنايت فرموده، نعمت آزادي است كه قابل مقايسه با آزادي و تمدن عصر حاضر(غرب) نيست. پيام قرآن، آزادي از هر قيد و بند و عبوديتي، جز عبوديت خداوند متعال است و اين، معنايي وسيع دارد كه هر كس به سنت و سيرة عملي اسلام دقت كند، و آن را با سيره ظلم و زوري كه تمدن غرب در بين افراد جامعه و طبقات آن اعمال ميكند، مقايسه نمايد، به خوبي درك ميكند كه اسلام، بشر را آزاد و تمدن غرب او را اسير هوا و هوس و جاهطلبيها كرده است.(برگرفته از تفسير الميزان، علامه طباطبايي;، ج 4، ص 119 ـ 121، مؤسسه الاعلمي، بيروت.)

دين مبين اسلام، نيازها و غرايز انسان را به صورت قانونمند و معقول به سوي روشهاي صحيح، راهنمايي و با هر عاملي كه به شخصيت و كرامت انسان ضربه بزند، مقابله كرده است. از جملة غرايز طبيعي انسان، خواستة جنسي اوست كه دين اسلام در بين مكتبهاي مختلف، روشي معتدل و معقول براي هدايت اين غريزه ـ به راه صحيح و درست ـ ارايه كرده است.

برخي، با اين غريزه طبيعي انسان، به افراط رفتار كردهاند تا جايي كه به كمونيسم و آزادي بيقيد و بند جنسي تن دادهاند. عدهاي نيز در برخورد با اين غريزه راه تفريط و رياضت را پيش گرفته، در دام رهبانيت مسيحي و هندويسم گرفتار شدهاند.

دين مقدس اسلام، در رفتار با اين خواسته جنسي، به انسانها دستور داده كه تحت شرايط و قوانيني ازدواج كنند; بنابراين تمايلها و روابط قانونمند را پذيرفته و روابطي را كه بر اساس مسايل شرعي نبوده و حدود الهي در آن رعايت نشود، حرام و ممنوع دانسته است. دختر و پسر جوان نيز وقتي ميتوانند با همديگر روابط داشته باشند كه تحت شرايط و ضوابط شرعي و قانوني باشد; به عنوان نمونه، قرآن پس از آن كه برخي از زنان را كه ازدواج با آنها جايز است بيان ميكند، در ادامه ميفرمايد: إذآ ءاتيتموهنّ أجورهنّ محصنين غير مسـَفحين و لامتّخذيَّ أخدان و مَن يكفر بالإيمـَن فقد حبط عمله و هو في الأخرة مِن الخـَسرين; (مائده، 5) و ]ازدواج با زنان گفته شده جايز است...[ به شرط آن كه مهريه آنان را بدهيد; در حالي كه خود پاكدامن باشيد نه زناكار و نه آن كه زنان را دوست پنهاني خود بگيريد و هر كس در ايمان خود شك كند قطعاً عملش تباه و در آخرت از زيانكاران است.(ر.ك: تفسير الميزان، همان، ج 10، ص 358 ـ 360 / نظام حقوق زن در اسلام، شهيد مرتضي مطهري; و... .)

قرآن، در ابعاد مختلف به مسأله روابط زن و مرد پرداخته كه ميتوان به چند مورد كلي اشاره كرد:

الف) ـ احكام نگاه كردن زن و مرد نامحرم به يكديگر;

ـ سفارش به رعايت حيا و عفت و پاكدامني;

ـ رعايت حفظ حجاب;

ـ نشان ندادن زينتها به نامحرم;

قرآن، در دو آية 31 و 32 سورة نور، توجه مردان و زنان را به اين نكات جلب ميكند و ميفرمايد: زن و مرد مؤمن بايد از نگاه به نامحرم بپرهيزند; يعني از مشاهده تمام آنچه نگاه به آنها حرام است، چشم برگيرند و بايد حيا، عفت و پاكدامني خود را در همة زمينهها حفظ كنند. به زنان مؤمن به خصوص ميفرمايد: حجاب خود را، حتي در مورد زينتها، حفظ كنند، و مقنعة خود را بر سينة خود افكنند ]تا گردن و سينه با آن پوشانده شود[.

در آيه 20 سورة مؤمن ميفرمايد: او ]خداوند[ از خيانت چشمها آگاه است و از آنچه در سينهها پنهان است ـ از قصد و غرضها ـ خبر دارد. از اين آيه نيز ممنوع بودن نگاه به نامحرم استفاده شده است.(تفسير نمونه، آيتالله مكارم شيرازي و ديگران، ج 14، ص 435 ـ 454 و ج 20، ص 62 ـ 66.)

ب) در مورد راه رفتن ميفرمايد: زنان نبايد هنگام راه رفتن پاهاي خود را چنان به زمين بكوبند كه صداي خلخالهايشان به گوش رسد. (نور، 32)

اسلام تا اين حدّ در مورد حفظ عفت عمومي حساس است و از عوامل ديگري كه به آتش شهوت جوانان دامن ميزند، برحذر ميدارد.

قرآن، در اين خصوص قضيه دختر حضرت شعيبغ را نقل ميكند; آنگاه كه يكي از دختران شعيب به طرف موسيغ براي ابلاغ پيام پدر آمد; او با نهايت حيا گام بر ميداشت. نتيجه اينكه زنان مسلمان نيز بايد در راه رفتن حيا داشته باشند. ابوالفتوح رازي رواياتي را آورده مبني بر اينكه دختر شعيب براي راهنمايي از پيش رو حركت ميكرد و موسي از پشت سرش و چون باد به لباس دختر ميوزيد ممكن بود بدنش ديده شود و حيا و عفت موسي اجازه نميداد چنين شود، به دختر گفت: من از جلو ميروم. بر سر دو راهيها و چند راهيها مرا راهنمايي كن. معلوم ميشود مردان هم بايد در راه رفتن حيا داشته باشند.(اقتباس از تفسير نمونه، ج 16، ص 54 ـ 59.)

ج) سخن گفتن با نامحرم: قرآن در آيه 32 احزاب، به زنان پيامبر9 سفارش ميكند كه: شما نبايد با نامحرم طوري سخن بگوييد كه بيماردلان در شما طمع كنند; بلكه به هنگام سخن گفتن، جدي باشيد و به طور معمولي سخن بگوييد و همچون زنان كم شخصيت كه با تعبيرات تحريك كننده سخن ميگويند، نباشيد. شما بايد به صورت شايستهاي كه مورد رضاي خدا و پيامبر و توأم با حق و عدالت است، حرف بزنيد زنان امت پيامبر هم به آن حضرت منسوب هستند و قطعاً اين احكام شامل آنها نيز ميشود.(تفسير نمونه، ج 16، ص 287 ـ 289.)

ح) زنان نبايد در معرض ديد مردان نامحرم قرار بگيرند. باز قرآن در مورد زنان پيامبر ميفرمايد: شما در خانههاي خود بمانيد، و همچون جاهليت نخستين، در ميان جمعيت ظاهر نشويد و اندام و وسايل زينت خود را در معرض تماشاي ديگران قرار ندهيد. اين دستور قطعاً خطاب به همة زنان امت رسولالله است.(تفسير نمونه، ج 16، ص 290، ذيل آيه 33 احزاب.)